Cách khắc phục tác dụng phụ sau điều trị ung thư đại trực tràng

Tác dụng phụ có thể xảy ra với bất kỳ phương pháp điều trị ung thư đại tràng nào, nhưng ở mỗi người, mức độ của các triệu chứng sẽ khác nhau. Một số người gặp nhiều tác dụng phụ. Những người khác có thể sẽ ít hơn hoặc không gặp tác dụng phụ nào.

Hầu hết các tác dụng phụ đều được xử trí và chấm dứt sau vài ngày hoặc vài tuần.

Tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư đại tràng phụ thuộc chủ yếu vào:

- Loại thuốc hoặc phương pháp điều trị. 

- Liều lượng. 

- Cách thức điều trị. 

- Thể trạng bệnh nhân. 

Theo các bác sĩ ung bướu - Bệnh viện Thu Cúc, các tác dụng phụ đều được xử lý và chấm dứt sau vài ngày hoặc vài tuần. Các tác dụng phụ thường gặp gồm:

Ức chế tủy xương

Ức chế tủy xương là tình trạng mà trong đó một hoặc nhiều loại tế bào máu chính thấp hơn bình thường.

Số lượng bạch cầu thấp được gọi là giảm bạch cầu. Nó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Số lượng tiểu cầu thấp được gọi là giảm tiểu cầu. Nó làm tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu. Số lượng hồng cầu thấp được gọi là thiếu máu. Nó gây mệt mỏi, nhợt nhạt và cảm giác khó chịu hoặc bệnh tật (gọi là tình trạng khó chịu).

Ức chế tủy xương là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị liệu ung thư đại tràng. Lượng tế bào máu thường đạt mức thấp nhất trong khoảng 7 - 14 ngày sau khi hóa trị. Khi gặp tác dụng phụ này, cần thông báo cho bác sĩ hoặc điều dưỡng đang điều trị và chăm sóc để được kiểm tra và xử trí thích hợp.

Bệnh tiêu chảy

Nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ tiêu chảy, bao gồm cả loại và liều thuốc được sử dụng để điều trị ung thư đại trực tràng. Tiêu chảy thường nặng hơn khi kết hợp thuốc.

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm tác dụng phụ này. Kèm theo đó là việc thay đổi chế độ ăn uống phù hợp:

Để tránh táo bón, nên chọn món ăn giàu chất xơ như rau, trái cây và gạo lứt. Khi có tiêu chảy, nên uống nhiều nước và nên chọn loại thức ăn dễ tiêu.

Tiêu chảy là tác dụng phụ khá phổ biến khi hóa trị ung thư đại tràng.

Rụng tóc

Tóc rụng bao nhiêu và thời gian rụng tóc kéo dài bao lâu tùy thuộc vào loại và liều lượng thuốc được sử dụng cũng như các yếu tố cá nhân khác. Rụng lông, tóc có thể xảy ra trên tất cả các bộ phận của cơ thể, bao gồm cả mặt và da đầu. Rụng tóc có thể bắt đầu trong vòng vài ngày hoặc 2-3 tuần sau khi hóa trị bắt đầu. Tóc thường mọc lại sau khi điều trị bằng hóa trị liệu kết thúc.

Để làm giảm các triệu chứng trên da và tóc, cần:

- Sử dụng kem chống nắng với SPF từ 15 trở lên.

- Cắt tóc ngắn.

- Sử dụng tóc giả, đội nón hoặc dùng khăn choàng.

Đau họng

Nhiều loại thuốc có thể gây đau miệng hoặc loét miệng, nhiễm trùng.

Cách xử lý: thận trọng, chăm sóc răng miệng thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa đau miệng và giảm nhiễm trùng. Một số bệnh nhân có thể cần thuốc giảm đau hoặc các dung dịch uống đặc biệt để giảm đau.

Buồn nôn và nôn

Buồn nôn và nôn cũng là những tác dụng phụ thường gặp. Bệnh nhân ung thư đại tràng nên chia thành các bữa ăn nhỏ trong ngày. Nên ăn chậm và không dùng thức ăn nóng hay lạnh. Dùng thuốc chống nôn theo chỉ định của bác sĩ.

Buồn nôn và nôn cũng là những tác dụng phụ thường gặp.

Mất cảm giác ngon miệng

Mất cảm giác thèm ăn có thể là do buồn nôn và nôn, mệt mỏi hoặc tích tụ các chất thải trong cơ thể. Một số loại thuốc có thể gây ra những thay đổi tạm thời về mùi vị và mùi vị, có thể làm cho thức ăn kém hấp dẫn hơn. Tất cả những vấn đề này có thể dẫn đến giảm cân và suy dinh dưỡng. 

Cách xử trí: duy trì chế độ dinh dưỡng tốt trong và sau khi hóa trị là điều quan trọng để giúp bệnh nhân sớm hồi phục sau khi điều trị.

Người nhà bệnh nhân lưu ý: hỏi ý kiến bác sĩ trước khi đưa ra thực đơn hay bất cứ phương pháp nào để giảm nhẹ các tác dụng phụ kể trên.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!