Sắc thuốc đông y thế nào cho đúng?

PGS.TS Nguyễn Thị Bay, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3 cho biết: Trong Đông y, có nhiều dạng thuốc khác nhau như cao đơn hoàn tán, thuốc thang… Trong đó, thuốc thang sắc uống là dạng thuốc có tác dụng tốt nhất vì trong một thang thuốc, thầy thuốc có thể cấu tạo bài thuốc phù hợp với từng cơ địa người bệnh và từng bệnh lý cụ thể. Còn cao đơn hoàn tán chỉ có công thức tổng quát, sử dụng chung cho tất cả mọi trường hợp.

Theo Y học cổ truyền, để kê 1 đơn thuốc thang, người thầy thuốc sẽ dựa theo nguyên tắc quân: vị thuốc chữa bệnh chính - thần: vị thuốc hỗ trợ nhằm làm tăng tác dụng của vị thuốc chính - tá: vị thuốc điều trị các triệu chứng kèm theo với bệnh chính - sứ: vị thuốc liên kết, phối hợp các dược liệu lại với nhau để đưa thuốc đến mô đích. 

Thuốc thang thường được sắc với nước, khi nước cô lại ở hàm lượng nhất định thì người bệnh mới uống. Sắc khác với nấu ở chỗ, nấu thì chỉ cần chín là ăn uống được, còn sắc thì phải chờ đến khi nước thuốc cô lại ở hàm lượng nhất định mới dùng.

Để sắc thuốc đông y đúng cách cần lưu ý những vấn đề sau:

Chọn dụng cụ sắc thuốc

Ngày xưa, người bệnh thường chỉ dùng ấm đất để sắc thuốc. Ấm đất là sản phẩm giữ được nhiệt độ lâu, giữ nguyên hương liệu và hầu như không gây tương tác gì với thuốc. Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học, kĩ thuật, người bệnh có thể dùng nhiều dụng cụ sắc thuốc khác nhau như siêu bằng sành hay đất, siêu inox, siêu thủy tinh, ấm sắc thuốc bằng điện.

Tuyệt đối không nên dùng dụng cụ sắc thuốc bằng nhôm vì trong lúc sắc có thể sinh ra một số thành phần tương tác với thuốc.

Chọn nước sắc thuốc

Người bệnh có thể dùng nước mưa, nước giếng hoặc nước máy đã được khử khuẩn để sắc thuốc. Người bệnh không cần dùng nước tinh khiết hay nước cất để sắc thuốc gây lãng phí.

Số lần sắc thuốc

Thông thường, với một thang thuốc Đông y, người bệnh phải sắc thuốc 2 lần. Nước nhất sử dụng 4 chén nước, còn lại hơn nửa chén. Nước thứ 2 sử dụng 2 chén nước còn lại nửa chén. Nước sắc được trong 2 lần hòa vào nhau rồi mới uống.

Thời gian sắc thuốc

Tùy vào thang thuốc mà thời gian sắc thuốc nhanh hay chậm. Sắc nhanh thì trung bình khoảng 20 phút, sắc chậm thì thời gian có thể 60 phút hoặc hơn. Thông thường, các loại thuốc có chứa tinh dầu thì sẽ sắc thuốc nhanh, còn các loại thuốc bổ thì sẽ phải sắc thuốc với thời gian lâu hơn. Người bệnh nên thăm hỏi thầy thuốc kỹ lưỡng về cách sắc và thời gian sắc thuốc để đảm bảo thực hiện đúng, mang lại hiệu quả khi chữa bệnh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!