Cảnh báo rủi ro do lạm dụng rượu, bia dịp Tết

Ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, trong những ngày trước, trong và sau Tết, lượng rượu, bia được tiêu thụ nhiều hơn dẫn đến số người nhập viện do ngộ độc rượu cũng tăng cao hơn so với bình thường. Có không ít trường hợp bị ngộ độc rượu không được xử trí kịp thời đã dẫn đến biến chứng hôn mê sâu, thậm chí tử vong...

Theo ông Trương Đình Bắc, việc dung nạp rượu, bia không có ngưỡng cụ thể. Không có mức độ uống rượu bia an toàn vì việc này phụ thuộc vào các yếu tố như thể trạng, khả năng dung nạp, sức đề kháng của cơ thể, chất lượng rượu bia. Có rất nhiều người sử dụng rượu, bia nhưng người mắc bệnh, người không. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là việc sử dụng rượu thường xuyên sẽ gây nghiện, lượng rượu dung nạp tăng lên và rất khó để kiểm soát.

Theo một số nghiên cứu, sử dụng rượu bia ở mức thấp có khả năng làm giảm nguy cơ tim mạch. Tuy nhiên, ở những quốc gia mà bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, gánh nặng bệnh tật do rượu bia vượt quá những lợi ích của việc sử dụng rượu bia ở liều thấp mang lại.

Dù không thể phủ nhận một số tác dụng của rượu bia, song lợi ích mang lại không thể bù đắp được những tác hại của nó đối với sức khỏe. Rượu, bia được cho là nguyên nhân phổ biến thứ ba gây tử vong và khuyết tật. Đáng lưu ý những ca tử vong do hậu quả của rượu, bia và các bệnh không lây nhiễm như: bệnh tim mạch, đái tháo đường và ung thư chiếm tới 46% tổng số ca tử vong, tiếp theo là chấn thương (chủ yếu là tai nạn giao thông) và bệnh đường tiêu hóa (xơ gan).

Theo đánh giá về tình trạng lạm dụng bia rượu tại Việt Nam, có đến 90% đàn ông Việt Nam uống rượu, bia và cứ 4 người thì 1 người sử dụng rượu bia ở mức độ có hại. Bên cạnh đó, thói quen uống rượu, bia phản khoa học cũng làm tăng nguy cơ gây tai biến, bệnh tim mạch, thậm chí tử vong. Nhiều người cho rằng, uống rượu là một phương pháp làm ấm người. Nhưng dưới góc độ y học thì điều này là không đúng. Khi cơ thể dung nạp một lượng rượu, bia nhất định, các mạch máu giãn ra, tim đập nhanh hơn tạo cảm giác nóng lên. Tuy nhiên, nhiệt lượng sinh ra này không phải để làm ấm cơ thể. Nếu vận động mạnh hoặc thay đổi môi trường đột ngột khiến huyết áp tăng cao, gây tai biến, có thể dẫn đến tử vong.

Ông Trương Đình Bắc cho hay, một điều đáng lo ngại nữa là ở Việt Nam, tình trạng tiêu thụ rượu bia không có nguồn gốc rõ ràng chiếm tỷ lệ cao và gia tăng nhanh. Mỗi năm có khoảng 200 triệu lít rượu tự nấu. Theo điều tra của Cục Y tế dự phòng, trong 1 tuần vừa qua có 64% nam giới uống rượu tự nấu hoặc pha chế. Trong khi đó, 80% rượu nấu thủ công chứa các chất độc hại vượt quá hàm lượng cho phép như aldehyd, methanol. Những chất này chính là nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, ngộ độc thần kinh, run chân tay, đau đầu, giảm trí nhớ và dị tật thai nhi…

Còn theo phân tích của Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế Vũ Thị Minh Hạnh, rượu bia không phải là đồ uống bình thường mà là loại đồ uống đã và đang gây các tổn hại to lớn cho bản thân người sử dụng cũng như toàn xã hội. Lạm dụng bia rượu gây ra rất nhiều gánh nặng về sức khỏe như tai nạn giao thông, tự tử, bạo lực, nghiện, bệnh mạn tính… Nghiên cứu cho thấy 60% số vụ tai nạn giao thông, 68% số vụ bạo lực gia đình và 38% số vụ gây rối trật tự an toàn xã hội đều xuất phát từ nguyên nhân do lạm dụng bia rượu.

Điều đáng nói ở đây là lạm dụng bia, rượu còn dẫn đến sự biến đổi về nhân cách, cảm xúc, tư duy. Nhiều người lệ thuộc rượu, bia đã gây nên các vụ án nghiêm trọng trong cơn loạn thần. Theo một nghiên cứu, 30% cha mẹ cho biết con cái họ đã bị ảnh hưởng bởi tình trạng lạm dụng rượu bia của những người xung quanh. 16% thừa nhận trẻ đã chịu ảnh hưởng với các biểu hiện như bị đánh đập, phải chứng kiến bạo lực nghiêm trọng trong gia đình, bị bỏ mặc, thiếu sự chăm sóc bảo vệ của người lớn, gia đình không còn tiền để chi cho các nhu cầu thiết yếu cho trẻ hoặc phải nhờ đến sự trợ giúp của các đoàn thể....

Hiện nay cũng có một số ý kiến cho rằng nếu uống bia thì ít gây hại cho sức khỏe hơn so với uống rượu. Đây là quan niệm không đúng bởi vì tác hại chủ yếu là do chất cồn (ethanol) trong đồ uống gây ra, vì vậy tác hại do rượu bia không phụ thuộc vào loại đồ uống (là bia hay rượu) mà phụ thuộc vào lượng uống (tiêu thụ bao nhiêu gam cồn) và cách thức uống (tần suất sử dụng). Chất cồn là một chất hướng thần gây nghiện nếu uống thường xuyên sẽ làm cho người uống phải gia tăng liều dùng và tái sử dụng.

Chính vì thế để phòng ngộ độc rượu và những hậu quả do uống nhiều rượu, bia gây ra, theo khuyến cáo của các bác sĩ, khi uống thì nên chọn loại rượu có thương hiệu, đảm bảo an toàn thực phẩm và chỉ uống ít (khoảng 30ml). Ngoài ra, cũng cần lưu ý trong khi uống rượu vẫn phải ăn cơm và thức ăn khác nhằm tránh tình trạng cảm lạnh do đói, rét.

Trong dịp Tết cổ truyền này, nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, phòng chống những nguy cơ bệnh tật, tai nạn nguy hiểm và các hậu quả xã hội khác, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân không nên lạm dụng rượu bia, đặc biệt không uống khi tham gia điều khiển các phương tiện giao thông, khi vận hành máy móc, có thai hoặc đang cho con bú, đang điều trị thuốc có phản ứng với cồn hoặc có các tình trạng bệnh lý phải tránh đồ uống có cồn. Nếu phải uống rượu bia trong dịp Tết thì cần lưu ý uống từ từ, kết hợp vừa ăn vừa uống, uống xen kẽ với nước lọc.