Theo các bác sĩ Khoa Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện Nhi Trung ương, điều trị khe hở vòm miệng bằng phẫu thuật thường được thực hiện khi trẻ 9 - 12 tháng tuổi. Ở độ tuổi này, trẻ đủ lớn để chịu đựng ca mổ và có khả năng phục hồi tốt về mặt cấu trúc và chức năng (khả năng nuốt và phát âm), giúp hạn chế tình trạng nói ngọng.
Một số biến chứng gặp phải sau mổ có thể ảnh hưởng xấu đến kết quả phẫu thuật. Vì vậy, công tác chăm sóc bệnh nhân mổ khe hở vòm của người điều dưỡng có vai trò rất quan trọng. Để có kết quả tốt, việc chăm sóc bệnh nhân phải được chuẩn bị từ trước mổ và duy trì sau mổ.
Chuẩn bị trước mổ
- Khám tai mũi họng, nếu có viêm cần điều trị ổn định trước phẫu thuật 2 tuần.
- Thực hiện các xét nghiệm cơ bản cần thiết cho phẫu thuật.
- Lưu ý chế độ dinh dưỡng trước mổ vì 10 ngày đầu sau mổ trẻ ăn uống rất kém.
- Cần tắm rửa sạch sẽ và vệ sinh khoang miệng, tháo tất cả nữ trang, nơ, kẹp tóc.
- Hỏi tiền sử dị ứng thuốc của trẻ . Không sử dụng thuốc chống đông (Aspirin) trước phẫu thuật ít nhất 2 tuần.
- Hướng dẫn bệnh nhân nhịn ăn trước mổ trong ngày phẫu thuật.
- Tiêm kháng sinh dự phòng trước mổ 30 phút.
Hướng dẫn, chăm sóc sau mổ vòm
Ngày đầu sau mổ
- Theo dõi toàn trạng bệnh nhân: tinh thần, màu sắc da và niêm mạc, mạch, nhiệt độ.
- Sau phẫu thuật vòm, tình trạng phù nề vùng hầu họng và tăng tiết dịch có thể gây tắc đường thở, khó thở ở bệnh nhi. Cần quan sát nhịp thở, nồng độ bão hòa oxy trong máu để phát hiện sớm bất thường. Trường hợp có biểu hiện tắc nghẽn đường thở thì cần cho trẻ nằm nghiêng, hút đờm dãi , khí dung theo y lệnh.
- Đánh giá màu sắc dịch tiết vùng miệng: dịch tiết màu hồng nhạt là bình thường, tiếp tục theo dõi trẻ; dịch tiết màu đỏ tươi là trẻ có nguy cơ chảy máu, cần báo bác sĩ ngay.
- Theo dõi tình trạng nôn ở trẻ vì thuốc gây mê có thể gây tác dụng phụ này.
- Truyền dịch nuôi dưỡng bằng đường tĩnh mạch cho trẻ.
- Tiêm kháng sinh theo y lệnh.
- Thuốc giảm đau: Sử dụng mỗi 4 – 6 h/1 lần trong ngày đầu sau mổ (có thể dùng xen kẽ efferalgan và Ibuprofen ). Không nên sử dụng các loại thuốc giảm đau có ức chế hô hấp, nếu phải dùng thì rất thận trọng và theo dõi sát nhịp thở.
- Khi bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn: cho uống sữa nguội, số lượng ít, chia nhỏ bữa thành nhiều lần. Đổ thìa cho trẻ, không bú bình.
- Nên cho trẻ ăn sau khi dùng thuốc giảm đau 30 phút.
- Giữ vệ sinh miệng, mũi sạch sẽ bằng dung dịch nước muối dạng xịt (Xixat, Sterimax…), nước muối NaCl 9%, uống nước đun sôi để nguội nhiều lần trong ngày và sau khi ăn.
- Quan tâm nâng đỡ tâm lý cho gia đình, bố mẹ trẻ những ngày đầu sau mổ.
Ngày thứ 2 - ngày thứ 4
- Theo dõi toàn trạng, nhịp thở, nhiệt độ, nồng độ bão hòa oxy máu.
- Tiếp tục truyền dịch nuôi dưỡng nếu trẻ ăn kém.
- Tiêm kháng sinh , giảm đau và thực hiện thuốc theo y lệnh.
- Vệ sinh miệng, mũi sạch sẽ bằng dung dịch muối NaCl 9% hoặc dung dịch muối dạng xịt, uống nước đun sôi để nguội nhiều lần trong ngày và sau khi ăn.
- Cho trẻ uống sữa nguội bằng đổ thìa, số lượng ít một, chia làm nhiều bữa trong ngày.
Sau 5 ngày
- Theo dõi toàn trạng, thực hiện thuốc theo y lệnh, vệ sinh miệng, mũi sạch.
- Cho trẻ ăn đổ thìa các loại thức ăn được chế biến dưới dạng súp lỏng, nguội.
Ngày ra viện
- Hướng dẫn bố mẹ cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm dễ tiêu.
- Hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc trẻ tại nhà, vệ sinh mũi, miệng sạch.
- Cho đơn thuốc về: hướng dẫn cách pha và uống thuốc.
- Hẹn tái khám.
Một số lưu ý cần tránh
- Không cho trẻ uống nước hoa quả thuộc họ cam quýt hoặc nước giải khát có ga.
- Không cho trẻ chơi, ngậm các đồ vật cứng, sắc nhọn, tránh làm tổn thương, chảy máu vết mổ vòm.
- Trong 3 tuần đầu sau phẫu thuật nên đeo nẹp cánh tay để ngăn trẻ cho ngón tay và đồ chơi vào miệng , không được sử dụng ống hút, làm tổn thương vùng phẫu thuật.
- Trong 3 tuần đầu không cho trẻ ăn các thức ăn cứng như : bánh mì nướng, bánh quy giòn, nhai mía…
Theo dõi và xử trí biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu sau mổ: nếu bệnh nhân chảy nhiều máu đỏ tươi trong khoang miệng lẫn dịch tiết và qua đường mũi thì cần báo bác sĩ ngay.
Xử trí tạm thời: Gạc tẩm Adrenalin băng ép nhẹ vào vùng chảy máu, cho bệnh nhân nằm nghiêng một bên, theo dõi sát mạch, huyết áp, nồng độ bão hòa oxy trong máu, toàn trạng. Nếu tiếp tục chảy máu thì báo bác sĩ.
- Nhiễm trùng: sốt, trẻ quấy khóc rất khó chịu, giả mạc quanh vết mổ, hơi thở hôi, bạch cầu và CRP máu tăng.
Xử trí: dùng kháng sinh và thuốc giảm đau theo y lệnh.
Hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh mũi miệng bằng NaCl 0,9% hoặc vệ sinh miệng bằng dung dịch Betadin xanh.
- Toác vết mổ: Do đứt chỉ hoặc hoại tử làm đường khâu toác rộng, sẹo sẽ không liền lại được. Trường hợp này cần chờ để mổ lại sau 1 năm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vừa có cảnh báo đến người tiêu dùng về sản phẩm Detox Táo hỗ trợ giảm cân chứa chất cấm Sibutramin.
VTV.vn - Người bệnh T.V.K. (36 tuổi, trú tại Uông Bí, Quảng Ninh) bị máy cắt cỏ chém vào vùng cổ chân.
VTV.vn - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) vừa phẫu thuật cứu sống sản phụ thiếu máu, giảm tiểu cầu suy thai, có nguy cơ xuất huyết nặng khi sinh.
VTV.vn - Trong quý I năm 2024, Khoa Tâm thần – Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn tiếp nhận điều trị gần 100 bệnh nhân mắc các rối loạn tâm thần do lạm dụng rượu.
VTV.vn - Một em bé có dây rốn quấn cổ 5 vòng, ngôi ngược vừa được các bác sĩ Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ phẫu thuật mổ lấy thai thành công.
VTV.vn - Huyết áp đo được lúc vào viện của bệnh nhân là 200/100mmHg.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Cẩm Mỹ (Đồng Nai) vừa ghép da thành công cho một bệnh nhân bị mất da sau hoại tử da do rắn cắn.
VTV.vn - Thanh tra Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính và đình chỉ hoạt động 2 cơ sở này.
VTV.vn - Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai, trên địa bàn huyện Vĩnh Cửu vừa ghi nhận 1 ca tử vong do sốt xuất huyết Dengue.
VTV.vn - Bé gái H.D.C. (8 tuổi, trú tại Phú Thọ) được người nhà đưa vào viện sau khi phát hiện ăn uống rơi vãi, méo miệng, miệng lệch sang trái, mắt nhắm không kín...
VTV.vn - Ngành Y tế Phú Thọ vừa có khuyến cáo đến người dân về việc phòng tránh say nắng, say nóng khi tham gia Lễ hội Đền Hùng.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh vừa liên tiếp xử trí cấp cứu 2 ca thuyên tắc động mạch phổi cấp gặp cả trong và ngoài viện.
VTV.vn - Bộ Y tế vừa tổ chức cuộc họp rà soát khó khăn, vướng mắc trong hoạt động xuất khẩu dược liệu theo Công điện số 35/CĐ-TTg ngày 10/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Phù Ninh (Phú Thọ) vừa cấp cứu thành công người bệnh 25 tuổi, bị ngộ độc thuốc Paracetamol do dùng quá liều.
VTV.vn - Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hải Dương, trên địa bàn thành phố Hải Dương vừa xuất hiện chùm ca bệnh thủy đậu tại Trường Tiểu học xã Gia Xuyên.