Theo các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh, dùng thuốc cho phụ nữ đang cho con bú phải thật thận trọng do một số thuốc có thể ảnh hưởng đến sự tiết sữa hoặc có thể bài tiết qua sữa mẹ, gây tác dụng không mong muốn cho trẻ. Mặc dù hầu hết các thuốc qua được sữa mẹ chỉ bài tiết vào sữa với nồng độ nhỏ, nhưng vẫn có những thuốc có hoạt tính mạnh ở nồng độ thấp, có khả năng gây tác dụng xấu đối với trẻ đang bú mẹ cần phải đặc biệt lưu ý.
Các loại thuốc tránh dùng ở phụ nữ đang cho con bú
Các loại thuốc không nên dùng ở phụ nữ đang cho con bú sữa mẹ thường là các thuốc có ảnh hưởng đến sự tiết sữa của mẹ hoặc thuốc bài tiết qua sữa gây tác động không tốt đến trẻ đang bú mẹ. Dưới đây là một số loại thuốc nên tránh sử dụng:
Thuốc ức chế sự tiết sữa
Sự tổng hợp và bài tiết sữa mẹ được điều hòa và kiểm soát chủ yếu thông qua prolactin, một hormone được bài tiết từ tuyến yên. Nồng độ hormone này thường tăng cao nhất trong 2 tuần đầu sau đẻ, sau đó giảm dần và trở về mức bình thường sau 6 tháng. Hầu hết các tác động của thuốc ức chế quá trình tiết sữa đều thực hiện thông qua sự ức chế prolactin, điển hình là thuốc có chứa estrogen như thuốc ngừa thai chứa estrogen (phụ nữ đang cho con bú muốn ngừa thai phải dùng thuốc ngừa thai chỉ chứa progesteron như Exluton), bromocriptin (được dùng làm thuốc cai sữa), thuốc trị dị ứng cyproheptadin.
Thuốc làm sữa có vị đắng
Điển hình là kháng sinh metronidazol có thể làm trẻ bỏ bú.
Thuốc ức chế phản xạ bú của trẻ: Điển hình của thuốc ức chế phản xạ bú là các thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương (như thuốc an thần hay thuốc kháng histamin cổ điển gây buồn ngủ) mà mẹ đang dùng có thể làm trẻ bỏ bú.
Các loại thuốc cần thận trọng khi dùng ở phụ nữ đang cho con bú
Thuốc điều trị bệnh phụ khoa
Thuốc điều trị bệnh phụ khoa thường chia làm 2 loại: loại thuốc uống có tác dụng toàn thân và loại thuốc đặt, các dung dịch vệ sinh phụ khoa có tác dụng tại chỗ.
Loại thuốc uống thường chứa kháng sinh hay hoạt chất trị nấm, trong đó có nhiều thuốc chống chỉ định đối với phụ nữ cho con bú. Các thuốc phụ khoa dùng ngoài cho tác dụng tại chỗ rất ít hấp thu vào sữa của mẹ đang cho con bú. Tuy nhiên, thuốc vẫn có khả năng thẩm thấu vào máu để vào sữa mẹ. Do đó, dạng thuốc này cũng chỉ dùng khi thật cần thiết.
Để an toàn, phụ nữ đang cho con bú khi bị bệnh phụ khoa tốt nhất nên đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân bệnh và được kê toa, tư vấn sử dụng thuốc an toàn, đúng cách.
Thuốc kích thích sự tiết sữa
Ở những bà mẹ bị thiếu sữa do nồng độ prolactin không đủ cao nhưng vẫn đủ số lượng các nang tạo sữa, việc sử dụng một số thuốc ức chế các thụ cảm thể dopamin ở vùng dưới đồi như metoclopramid, domperidon… có thể gây tăng tiết prolactin từ tuyến yên và kích thích việc tạo sữa. Một số thuốc có thể làm tăng tiết sữa như: methyldopa, haloperidol, theophyllin. Metoclopramid và domperidon là hai loại thuốc được sử dụng nhiều nhất cho mục đích này và cần được bác sĩ chỉ định (phụ nữ cho con bú không được tự ý sử dụng). Domperidon cũng là một thuốc kích thích bài tiết prolactin nhưng an toàn hơn so với metolclopramid vì không qua hàng rào máu não và do đó không có tác dụng phụ trên hệ thần kinh. Tuy nhiên, gần đây đã có những cảnh báo về việc dùng domperidon có nguy cơ gây tai biến tim mạch. Vì vậy, phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ cần cân nhắc khi sử dụng các loại thuốc này.
Lời khuyên chung
- Phụ nữ đang cho con bú nên dùng những loại thuốc thường được sử dụng cho trẻ nhỏ vì những loại thuốc này có thể sẽ an toàn hơn cho trẻ bú mẹ. Nguyên nhân là do nồng độ thuốc trẻ nhận được trong sữa mẹ nhỏ hơn rất nhiều so với liều dùng thông thường.
- Nên dùng thuốc ngay sau khi cho trẻ bú hoặc cách ít nhất 2 - 4 giờ trước khi cho bú để thời gian cho bú cách xa thời điểm nồng độ thuốc cao nhất trong máu người mẹ.
- Không sử dụng các dạng thuốc phóng thích chậm hay phóng thích kéo dài do thuốc sẽ hiện diện trong máu và nguồn sữa của người mẹ rất lâu.
- Nên dùng thuốc với liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất có thể.
- Khi đang sử dụng thuốc, người mẹ nên chú ý đến những thay đổi về hành vi và thể trạng của trẻ như bỏ bú, ngầy ngật, sụt cân, tiêu chảy,… Khi có những triệu chứng này, người nhà nên đưa trẻ đến khám bác sĩ để tìm nguyên nhân chính xác nhất.
- Đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng thuốc, nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ nhà thuốc nếu có bất kỳ thắc mắc nào.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Bệnh nhân nữ 71 tuổi, ở Hưng Yên nhập viện trong tình trạng mệt nhiều, đau đầu.
VTV.vn - Cơ sở này đã ngang nhiên quảng cáo và hành nghề trái phép trong lĩnh vực khám, chữa bệnh tại địa chỉ số 186 - 186A Cách Mạng Tháng Tám, Phường 10, Quận 3.
VTV.vn - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) vừa phẫu thuật lấy thành công khối sỏi san hô lớn cùng nhiều viên sỏi nhỏ tại thận phải cho một người bệnh nữ 48 tuổi.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên vừa phẫu thuật cắt bỏ thành công bướu tuyến giáp khổng lồ cho nữ bệnh nhân N.T.Y., 64 tuổi.
VTV.vn - Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ vừa tiếp nhận và điều trị một bé gái 2 tháng tuổi, bị ho gà với diễn biến nặng.
VTV.vn - Thông tin từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Đồng Nai, vừa ghi nhận 2 ổ dịch dại trên chó tại huyện Trảng Bom và huyện Vĩnh Cửu.
VTV.vn - Dưới đây là hướng dẫn xử trí cấp cứu người say nắng, say nóng của Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe Trung ương (Bộ Y tế).
VTV.vn - Chương trình khám sàng lọc sẽ diễn ra trong 2 ngày 27, 28/4 tại Bệnh viện Đa khoa Thiện Hạnh (TP. Buôn Ma Thuột , tỉnh Đắk Lắk).
VTV.vn - Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn (Đắk Lắk), trên địa bàn huyện vừa ghi nhận thêm 1 ổ dịch thủy đậu tại trường học với 11 trường hợp mắc bệnh.
VTV.vn - Theo kết quả xét nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bắc Kạn ghi nhận 1 trường hợp dương tính với rubella tại huyện Pác Nặm.
VTV.vn - Trong năm 2023, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận 21 ca sốt rét, chủ yếu là ca ngoại lai từ nước khác và ngoại lai tỉnh, không có ca tử vong, không có dịch sốt rét xảy ra.
VTV.vn - Bệnh nhân L.V.P. (nam, 39 tuổi) đến Bệnh viện Đa khoa Medlatec khám do thời gian gần đây hay bị đau âm ỉ vùng trán bên phải.
VTV.vn - Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên vừa tiếp nhận và điều trị ổn định cho cụ bà 81 tuổi, nhập viện do tiêu chảy kéo dài.
VTV.vn - Người bệnh (nữ, 26 tuổi) bị ngừng tim, suy đa tạng vừa được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cấp cứu thành công.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Lâm Thao (Phú Thọ) vừa phẫu thuật cấp cứu thành công người bệnh nam, 43 tuổi, bị viêm túi mật hoại tử.