Giấy dó được sản xuất từ vỏ cây dó theo quy trình thủ công. Nghề làm giấy dó có truyền thống khá lâu đời ở Việt Nam. Nguyên liệu chính để làm giấy là vỏ cây dó. Cây này còn có tên là cây Dó Giấy, Dã Gân, Dã Rừng, thuộc họ Trầm. Cây dó thường được trồng nhiều ở Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Thanh Hóa.
Để làm ra tờ giấy dó mỏng, giòn, dai, người làm giấy phải thực hiện 10 công đoạn trong vòng 1 tháng. Vỏ giấy dó sau khi bóc lớp đen chỉ còn lại lớp trắng thì ngâm vôi, nấu lên, giã nhỏ, lọc lấy nước trong. Bã dó còn lại hoà vào nước có bột cây mò. Loại bột này chất kết dính và làm mực không bị nhoè khi viết lên giấy dó. Công đoạn seo giấy để tạo ra thành phẩm không khác gì công đoạn tráng bánh quấn ngoài hàng. Khuôn được cho vào bể nước bột mò chao đi chao lại, rung cho bã giấy bắt vào khuôn rồi dùng liềm đặt tờ giấy lên thành chồng. Sau đó, người làm giấy lại gỡ từng tờ giấy ra rồi bả lên tường cho khô.
Ngày xưa, giấy dó được sử dụng rộng rãi để in sách, làm tranh, đặc biệt thường được dùng để vua ban sắc phong. Ngày nay, giấy dó đang dần mai một bởi các làng nghề truyền thống ngày mất dần trên bản đồ giao thương giữa các địa phương. Giấy dó chỉ còn được sử dụng để làm tranh Đông hồ nhưng số lượng không đáng kể vì những người làm tranh cũng chỉ còn đếm trên đầu ngón tay. Thế nhưng, giấy dó đã hồi sinh. Vẫn có những người trẻ đam mê chất liệu giấy dó.
Những người trẻ đam mê giấy dó đã gặp nhau và cùng bắt tay thực hiện một dự án đưa giấy dó trở lại với đời sống cộng đồng. Các bạn ấy là ai? Họ đã trăn trở ra sao và đã làm gì để lưu giữ nét đẹp của giấy dó Việt? Hãy cùng đón xem ĐIỂM HẸN 10H hôm nay (14/11) trên VTV6 và Fanpage VTV6!
Vũ Phạm
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
