Mặc dù có giảm bớt so với trước đây, nhưng tình trạng tảo hôn vẫn dai dẳng ở Đắk Nông và kìm giữ họ trong vòng luẩn quẩn của đói nghèo - lạc hậu. Tình trạng này diễn ra chủ yếu ở các thôn, bon, bản vùng sâu, xa, vùng đồng bào Mông, Mạ, M’nông thuộc 8 huyện, thành phố của tỉnh.

Mặc dù không phổ biến như tảo hôn, nhưng hôn nhân cận huyết thống để lại hậu quả nặng nề hơn rất nhiều. Trẻ được sinh ra từ những cuộc hôn nhân này rất dễ mắc các bệnh dị dạng về xương, thiểu năng trí tuệ, bạch tạng, tan máu bẩm sinh. Cứ như thế, những bệnh lý này di truyền cho các thế hệ sau và khiến giống nòi bị suy thoái.

Theo báo cáo của Chi cục Dân số KHHGĐ Đắk Nông, giai đoạn 2021 - 2023, toàn tỉnh có 221 trường hợp tảo hôn; 4 trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Nạn tảo hôn, phổ biến nhất là nữ ở độ tuổi dưới 16. Còn hôn nhân cận huyết thống chủ yếu xảy ra giữa con cô, con cậu với nhau.

Trước diễn biến phức tạp của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tỉnh Đắk Nông đã ban hành nhiều chủ trương, biện pháp, tổ chức đồng bộ các hoạt động từ truyền thông, vận động cho tới xử phạt nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi về hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy vậy kết quả chưa được như kỳ vọng vì trong quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Mạng xã hội phát triển nên người ta cứ lên Facebook, đăng rồi làm quen, nên mới có 13-14 tuổi đã lấy vợ lấy chồng. Nếu như trước đây, hầu hết các cặp vợ chồng tảo hôn đều là những cô bé, cậu bé trong cùng thôn, cùng bản, thì nay, với "thế giới phẳng" thông qua mạng xã hội, mối quan hệ được mở rộng hơn trước rất nhiều. Việc tiếp cận với Facebook, Zalo quá sớm và thiếu sự giám sát, định hướng của cha mẹ đã dẫn tới nhiều hệ quả đáng tiếc. Tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống tồn tại dai dẳng tại Đắk Nông còn do những khó khăn, hạn chế nội tại của địa phương này.

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã ăn sâu vào tiềm thức của đồng bào dân tộc thiểu số, vì vậy bài trừ vấn nạn này không phải là việc dễ dàng. Đi đôi với tuyên truyền, vận động thì cần phải đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống và trình độ dân trí của đồng bào dân tộc thiểu số, có như vậy mới có thể loại bỏ tận gốc nguyên nhân của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!