Có nhiều cách để ngư dân đánh bắt mực lá, nhưng với ngư dân ở vùng biển Tuy An, tỉnh Phú Yên, phổ biến nhất vẫn là dùng lồng, loại ngư cụ đơn giản, dễ làm nhưng cho hiệu quả cao. Và ngư dân ở đây gọi đó là nghề bẫy mực.
Làm ra chiếc lồng bẫy mực không khó, phụ nữ và trẻ em đều có thể làm rành rẽ, nhưng đòi hỏi có tính cẩn thận. Nó trông như một chiếc lờ thả cá, song đơn giản hơn. Ngư dân dùng tre vót thành những nan theo kích cỡ bằng nhau rồi tạo thành một chiếc lồng hình chữ nhật. Thường thì mất cả ngày mới cho ra được một chiếc lồng hoàn chỉnh. Người làm giỏi mỗi ngày cũng chỉ làm được từ 1 đến 2 chiếc bẫy.
Công đoạn tiếp theo là dùng lưới bao xung quanh, có chừa lại một lỗ trống phía bên trên để dụ mực. Mỗi chiếc lồng trước khi thả xuống nước còn được gắn thêm ít lá khô, tạo thành bóng râm để dụ mực vào núp bóng.
Nghề bẫy mực bận rộn suốt cả ngày. Ngư dân ra khơi từ tờ mờ sáng, trở về nhà lúc 9, 10 giờ trưa. Trong mỗi chuyến đánh bắt, nhiều bẫy mực được dùng một lúc nhằm tăng tỷ lệ khai thác nhiều hơn. Tuy nhiên, điều này còn tùy thuộc vào kinh nghiệm và may mắn của mỗi ngư dân.
Thu bẫy mực là lúc vất vả nhất của những người làm nghề này. Ở những nơi nước cạn, chiếc dây nối từ phao trên mặt biển đến lồng mực không dài nên ngư dân làm việc ít vất vả. Nhưng nếu bẫy mực ở vùng nước sâu thì công việc này vô cùng nặng nhọc. Người làm nghề phải có sức vóc dẻo dai mới có thể làm được, bởi công đoạn thu bẫy mực được thực hiện hoàn toàn bằng tay.
Công việc của những người làm nghề bẫy mực lá chỉ diễn ra trong ngày chứ không diễn ra thâu đêm như nhiều nghề biển khác. Thường thì bắt đầu vào sáng sớm và kết thúc trước lúc trời tối. Bởi vậy, nói bẫy mực là nghề nhàn hạ cũng được mà cực nhọc cũng không sai.
Nghề biển là vậy, hôm nay đánh bắt được ít thì ngày mai sẽ được nhiều hơn. Hy vọng luôn là niềm an ủi lớn nhất với những người làm nghề biển nói chung. Với nghề bẫy mực nói riêng, chẳng ai biết nghề xuất phát từ đâu. Ngư dân chỉ biết rằng, dù không khá giả như những nghề khác nhưng nghề bẫy mực đã giúp gia đình họ ổn định, vượt qua những giai đoạn cơ cực của cuộc sống.
