Nếu như từ năm 2017 trở về trước, tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc bao gồm lương cơ bản và phụ cấp lương, thì từ ngày 1/1/2018 trở đi, tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc sẽ gồm lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Nói một cách ngắn gọn là tiền đóng BHXH sẽ tăng lên. Các khoản bổ sung khác là khoản tiền ngoài mức lương, phụ cấp lương và có liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh được ghi trong hợp đồng lao động, gồm: khu vực, chức vụ, độc hại, lưu động, thu hút, trách nhiệm, thâm niên.
Với quy định thì dù muốn dù không, số tiền đóng BHXH cũng sẽ tăng lên và về lý thuyết các khoản gồm lương hưu, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.. người lao động cũng sẽ được thụ hưởng ở mức cao hơn. Một số chuyên gia trong lĩnh vực này còn chỉ ra rằng, giải pháp này sẽ giúp kéo giảm khoảng cách chênh lệch về lương khi đang đi làm với lương khi đã nghỉ hưu. Với người lao động có thu nhập cao, việc tăng thêm khoản đóng BHXH sẽ không ảnh hưởng nhiều đến đời sống hiện tại, nhưng với đại đa số người lao động có thu nhập từ 4 đến 5 triệu đồng thì bài toán kinh tế trước mắt sẽ là vấn đề. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng sẽ thêm gánh nặng về chi phí cho quỹ BHXH, nhất là những đơn vị sử dụng nhiều lao động như lĩnh vực dệt may.
Tuy nhiên, theo đại diện Ban thu BHXH Việt Nam cho biết: các khoản bổ sung khác phải mang tính cố định, có ghi trong hợp đồng lao động mới đưa vào làm căn cứ để tính đóng BHXH. Về cơ bản, cách tính mới không ảnh hưởng nhiều đến thu nhập của người lao động, bởi hiện tiền lương đóng BHXH trong khu vực hành chính sự nghiệp là 4,3 triệu đồng, khu vực doanh nghiệp là khoảng 4,8 triệu đồng. Quan điểm này cũng tương đồng với đại diện Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc Hội .
Thực tế trên cho thấy, giữa sự tính toán của các cơ quan chuyên môn với thực tiễn tại các doanh nghiệp cũng như người lao động đang có điểm chênh nhau. Thậm chí một số doanh nghiệp mà phóng viên VTV8 tiếp xúc còn cho rằng, nếu thực hiện đúng như quy định thì doanh nghiệp cổ phần không còn đồng nào để chia lãi cổ tức cho cổ đông, như thế thì họ "sập tiệm" . Nhưng điểm đáng lưu ý mà dư luận cho rằng đang có kẽ hở và sẽ dẫn đến tình trạng né hoặc lách để doanh nghiệp giảm quỹ đóng BHXH theo quy định mới, đó là 14 khoản thu nhập khác không đưa vào làm cơ sở để đóng BHXH, ví dụ như phụ cấp nhà trọ, xăng xe, điện thoại. .
Cần nhắc lại rằng, tình trạng các doanh nghiệp nợ hoặc trốn đóng BHXH là một thực trạng chưa khắc phục được. Vì vậy dư luận hoàn toàn có cơ sở để tiếp tục quan ngại về việc người sử dụng lao động sẽ chuyển các khoản phục cấp khác ghi trong hợp đồng lao động phải tính để đóng BHXH sang 14 khoản phục cấp khác không nằm trong danh mục phải tính để đóng BHXH. Như vậy sẽ là bất công bằng giữa đơn vị thực hiện đúng quy định với đơn vị "lách" luật.
