Luật thống kê quy định Tổng điều tra dân số và nhà ở là cuộc tổng điều tra thống kê quốc gia, do Cơ quan thống kê Trung ương (Tổng cục Thống kê) chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương thực hiện. Thực hiện Luật thống kê ; để có cơ sở đánh giá kết quả thực hiện chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020; xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, nước ta sẽ tiến hành Tổng điều tra dân số và nhà ở lần thứ năm vào thời điểm 0 giờ ngày 1/4/2019.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện các nhiệm vụ cụ thể để chuẩn bị tổ chức Tổng điều tra.
Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ đạo Tổng cục Thống kê chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương triển khai công tác chuẩn bị Tổng điều tra, bao gồm: Xây dựng phương án, xây dựng và triển khai kế hoạch, tổ chức điều tra thí điểm và điều tra tổng duyệt, tuyển dụng, tập huấn điều tra viên, tổ trưởng và giám sát viên các cấp, chuẩn bị hậu cần, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông trong các công đoạn chủ yếu của Tổng điều tra, khai thác tối đa nguồn số liệu từ hồ sơ hành chính phục vụ Tổng điều tra. Tất cả công tác chuẩn bị và điều tra tổng duyệt phải kết thúc trong Quý IV năm 2018.
Trên cơ sở Phương án Tổng điều tra được cấp có thẩm quyền phê duyệt, xây dựng dự toán kinh phí Tổng điều tra và tổng hợp trong dự toán ngân sách năm 2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) gửi Bộ Tài chính tổng hợp theo quy định của Luật ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn luật; phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xây dựng chương trình giám sát Tổng điều tra.
Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) lập dự trù kinh phí chi tiết cho Tổng điều tra và có kế hoạch chuẩn bị kinh phí cho việc tổ chức Tổng điều tra; chủ trì trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí thực hiện Tổng điều tra theo quy định của Luật ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn luật.
Các Bộ: Quốc phòng, Công an và Ngoại giao phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) tiến hành công tác chuẩn bị, xây dựng phương án, kế hoạch điều tra số nhân khẩu trong phạm vi quản lý của Bộ. Bộ Công an chuẩn bị lập kế hoạch bảo vệ an toàn cho Tổng điều tra.
* Điều tra thí điểm và điều tra tổng duyệt
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) thực hiện điều tra thí điểm và điều tra tổng duyệt, xác định và bàn giao chính xác phạm vi quản lý lãnh thổ giữa các đơn vị hành chính, tiến hành tốt công tác chuẩn bị cho Tổng điều tra. Trong quá trình chuẩn bị Tổng điều tra, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) có thể tiếp nhận sự hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính của các tổ chức quốc tế và các nước trên thế giới. Các khoản hỗ trợ này được cân đối trong nguồn kinh phí cho Tổng điều tra.
Sau khi hoàn thành công tác chuẩn bị, điều tra thí điểm, điều tra tổng duyệt và xây dựng phương án Tổng điều tra, Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Quyết định về tổ chức Tổng điều tra dân số và nhà ở thời điểm 0 giờ ngày 1/4/2019. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm cung cấp dữ liệu hành chính theo Phương án Tổng điều tra được phê duyệt. Giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện Chỉ thị này.
