Nằm về phía Tây Nam của kinh thành Huế, quần thể lăng tẩm của các vua nhà Nguyễn tuy khác nhau về kiến trúc nhưng tương đối thống nhất về các mô típ trang trí được chạm khắc trên các công trình kiến trúc. Tiêu biểu như lăng Khải Định với tượng quan văn, quan võ, ngựa, voi được chạm trổ tinh xảo như thật. Hoặc như lăng Đồng Khánh mang nét nghệ thuật chạm khắc Á Đông rõ rệt trên tấm bình phong ở khu vực lăng mộ với biểu tượng chữ thọ, hình tượng 2 con cá chép, bên trên có 2 con rồng chầu mặt trời với ý nghĩa gợi về quá trình làm vua ngắn ngủi của vua Đồng Khánh. Qua bàn tay tài hoa, những người thợ điêu khắc đã thể hiện đường nét theo mỹ cảm riêng của mình, tạo nên những tác phẩm mỹ thuật có sinh khí.
Ngoài nghệ thuật chạm khắc tượng, nghệ thuật chạm khắc trên bia đá với những bài văn thơ, phú, ký do đích thân vua ngự chế hoặc do triều đình theo lệnh vua biên soạn được chế tác tinh xảo, thể hiện tính chất độc đáo về mỹ thuật dưới thời Nguyễn. Nổi bật nhất phải kể đến Bia Khiêm Cung Ký tại Lăng vua Tự Đức. Tấm bia có kích thước lớn nhất ở Việt Nam này hội tụ các nét đặc trưng của phong cách trang trí cung đình thời Nguyễn. Bệ bia được chạm trổ công phu, mặt ngoài chạm nổi và chạm lộng các đồ án rồng mây.
Có thể thấy tuy trên nền chất liệu cứng nhưng các nghệ nhân chạm khắc đá thời nhà Nguyễn vẫn thể hiện được những chủ đề với những đường nét mềm mại, tinh tế nơi không gian đầy uy quyền của các bậc đế vương.
Dưới thời các vua nhà Nguyễn, nghệ thuật chạm khắc đá trên di tích đã thăng hoa và trở thành những mảnh ký ức của thời gian, gắn liền với dòng chảy của văn hóa-lịch sử của dân tộc. Cho đến ngày nay, nghệ thuật chạm khắc trên di tích không chỉ hàm chứa nhiều thông điệp và ước vọng tĩnh lặng hướng nội, cầu mong sự trường tồn của một triều đại mà đã trở thành di sản chung của cả dân tộc, mang lại nhiều giá trị tâm linh, triết lý và nhân văn sâu sắc.
